dinsdag 24 november 2009

Zaterdag 12 december 2009

HOE GEK IS GELOVEN?

Licht en zinnig
Er valt iets nieuws te beleven in Amsterdam: Licht & Zinnig, sfeervolle ‘middagavonden’ over zingeving op een lichte toon. In onze ‘eerste aflevering’ aandacht voor het prikkelend pamflet van Kluun over God.

Kluun op de bres voor God?!
Ja, in de aanloop naar kerst kreeg God hulp uit onverwachte hoek. De auteur van Komt een vrouw bij de dokter (nu in de bioscoop) schreef een boekje met de ironische titel God is gek. In een betoog vol humor beweert Kluun dat geloven zo gek niet is. Hij verbaast zich over de dominantie van het atheïsme in de Nederlandse media. Hij vindt dat naïef. Als het om God gaat bestaat er geen zeker weten – ook niet het weten dat er geen God is. Twijfel is iets heel anders dan atheïsme. Kluun pleit voor openheid, voor een zoekend geloven, waarbij hij zich naast op goede argumenten ook op Einstein beroept. Kort gezegd: een briljant-komische apologie voor ‘nieuwe spiritualiteit’.

Hoe gek is geloven?
Kluuns pamflet roept vragen op. Heeft hij gelijk? Is de zekerheid van atheïsten net zo ongeloofwaardig als die van fundamentalisten? Wat is zoekend geloven? Kun je er tegenwoordig voor uitkomen dat je gelooft of word je nog steeds voor gek verklaard? Hoe (on)redelijk is het geloof? En wat te denken van Kluuns ‘religieuze ervaring’ aan het sterfbed van zijn vrouw? Kortom: stof tot nadenken en gesprek in de aanloop naar kerst…

Het programma ziet er als volgt uit:
HAPPEN(ING): 17 uur
Sfeervolle inloopmaaltijd met tapas, muziek en tijd voor ontmoeting.
WOORDENSPEL:18 uur
Discussie over het pamflet van Kluun naar aanleiding van een interviewfragment uit Pauw & Witteman.
BEELDENSTORM: 20 uur
De film What the Bleep Do We Know over de ‘terugkeer van God’ in de wetenschap, een culthit waaruit Kluun citeert.

Dus: doe je boodschappen en schuif daarna gezellig bij ons aan! Wij beginnen als de winkels sluiten. Er is kinderopvang aanwezig, dus dat hoeft je niet weerhouden. Makkelijk ook: je hoeft een keer niet te koken en bent als je wilt om acht uur weer thuis. En de diehards… die blijven lekker film kijken.

Zie je op zaterdag 12 december!

Plaats van handeling: Muiderkerk, Linnaeusstraat 37, Amsterdam (tegenover Tropenmuseum en Oosterpark)

Voor meer informatie kun je reageren via deze blog of mailen met:
nagtwagt@hotmail.com

4 opmerkingen:

  1. Leuk dat je het boek van Kluun centraal stelt. Wat mij opviel bij de Pauw en Wittemanuitzendig is dat het thema de heren zo bezig hield dat de hele aftiteling van het programma al geweest was en zij maar door praatten.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Toen ik de uitnodiging zag leek het me een avond fijn vrijblijvend 'nadenken over zingeving' (wat mij persoonlijk niet interesseert, vrijblijvend nadenken kan ik onder vrienden wel, ik word eerder nieuwsgierig als iemand werkelijk ergens in gelooft). Maar mijn wenkbrauwen gingen omhoog toen ik "What the fuck do we know" op het programma zag staan. Ik vond het een semi-religieuze propagandafilm, ongeveer net zo objectief en serieus te nemen als de intelligent design docu die gisteravond bij de EO uitgezonden werd (http://www.nieuwsbank.nl/_payment/order/916067400/inp/2009/12/01/B008.htm - niet gezien, maar daar heb ik ook geen behoefte aan http://www.expelledexposed.com). Kortom, waarom zo'n pretentieuze quasi-wetenschappelijke docu op het programma? En waarom dan ook nog in een kerk?

    ps No offense, ik formuleer het wat erg negatief, maar ik kijk vast teveel op geenstijl, is niet goed voor je gevoel voor nuance. Ik ben wel degelijk oprecht geïnteresseerd in de gedachten achter deze opzet.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hi Ruben, dank voor je reactie. Ik heb er geen enkel probleem mee dat je dit post op de blog. Misschien komt er zo wat discussie op gang...

    Natuurlijk is "What the Bleep" (f*ck blijf ik barbaars taalgebruik vinden, het stijlvolle Geenstijl onwaardig) een 'propagandafilm' als je daarmee bedoelt dat de film slechts de mening van een groep wetenschappers en niet de state of the art weergeeft. Zelf zou ik de Bleep (waarvan ik de nieuwere 'rabbitversie' overigens beter vind) liever een gepassioneerd of populair-wetenschappelijk pamflet noemen, zoals ook het boekje van Kluun geen wetenschappelijk essay is maar als een bevlogen populistisch schrijven. Dat een dergelijk genre wel degelijk goede argumenten kan bevatten, blijkt wat mij betreft uit deze film. Dwars door alle vaagheid en populisme heen snijdt het betoog wel degelijk 'hout' - in dit geval meer dan een zegswijze omdat de film je 'begrip' bijbrengt voor de mysteries van het geloof. Persoonlijk vind ik het fascinerend als wetenschappers claimen dat bidden helpt en trachten te doorgronden hoe je dat kunt verklaren vanuit de kwantumtheorie - die overigens gezien haar aard alles behalve inzichtelijk is voor wetenschappers (ook een nieuw en bemoedigend fenomeen! - de oude natuurwetenschap was veel zelfgenoegzamer). Kortom: er blijft ruimte voor het mysterie...

    Met dat alles wil ik niet zeggen dat je geen vraagtekens kunt zetten bij uitspraken in de Bleep. Waar het om gaat is dat deze controversiele film mensen doet twijfelen aan hun materialistische kijk op de wereld die door een groeiende groep postmoderne wetenschappers als achterhaald wordt beschouwd. Dat vind ik belangrijk. Eindelijk leven in de brouwerij. Eindelijk een fatsoenlijke discussie over de oppervlakkigheid van de verlichtingscultuur die de spiritualiteit uit onze hersenen heeft verbannen. Een discussie over de zin en onzin van individualisme en materialisme. Ik dank God op mijn blote knietjes dat er vandaag de dag wetenschappers zijn die menen dat onze eeuw een eeuw wordt waarin spiritualiteit en wetenschap elkaar hervinden, waarin de cartesiaanse muur tussen geest en materie afbrokkelt. Zelf hervond ik mijn weg naar het geloof mede door dit nieuwe denken. Ik wil dat graag met anderen delen. Te vaak wordt geloof gek gevonden en gedacht dat religie en wetenschap niets met elkaar te maken hebben. Tegen die misvatting bedoelde ik deze film. Als uithangbord van een nieuwe (mijn) mening over de actualiteit van de religie - en niet als een feit (zo die al bestaan...).

    Nogmaals, dank voor de respons. Als je wilt kunnen we hier eens over bomen bij een biertje of een glas wijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Hallo Nagtwagt, bedankt voor je snelle reactie. Uiteraard is het door mij gebruikte schuttingwoord niet erg beschaaf, maar ik ken de film onder die titel. De conversatie met zoekers en twijfelaars vind ik altijd een spannende missie, ik ben zelf ook zoekende hoe je dat het beste vorm kunt geven (één van de manieren is het tvprogramma waar ik voor werk, LUX (www.luxmagazine.nl). Ik werd erg bemoedigd door de reacties op deze uitzending http://www.luxmagazine.nl/luxUitzending.aspx?lIntEntityId=335 en deze http://www.luxmagazine.nl/luxUitzending.aspx?lIntEntityId=352 vond ik in dit opzicht ook wel geslaagd.

    Ik vind het hele veld van kwantummechanica en de implicaties daarvan ontzettend boeiend, ook al begrijp ik er weinig van. Ik ben niet volstrekt sceptisch over ruimte voor 'paranormale' fenomenen in de wetenschap. Ik vind alleen dat de pretenties van What the bleep veel te hoog zijn. Het wordt gepresenteerd als een soort persoonlijke zoektocht die min of meer bij 0 begint, terwijl de film volgens mij door 'believers' is gemaakt. Er zit (voorzover ik me kan herinneren) geen enkele kritische noot in. Veel mensen die opgevoerd worden hebben inderdaad academische graden (en PhD's), maar vaak in een ander vakgebied dan dat waarover ze spreken. Bij de aftiteling blijkt zelfs dat één van de deskundigen gechanneld werd (oftewel, het is een buitenaards of astraal of wat voor wezen dan ook, die een mens teksten influistert). Voorzover het over gebed spreekt, gaat het volgens mij om een bijna mechanisch middel tot een doel. Volgens mij ligt de essentie van het gebed niet in het verkrijgen van waar je om vraagt, maar om de innerlijke transformatie. Hm, misschien ligt dit dan toch wel weer dicht bij wat in de film beweert wordt. Maar ik bespeur ook een the secret neiging, die je in veel populaire spiritualiteit terug vindt (al zeker vanaf de new thought beweging van halverwege de 20e eeuw). Hoewel die ook een christelijke pendant kent (word faith movement, prosperity gospel), meen ik dat deze manier van denken haaks staat op die van het evangelie. Het suggereert dat iedereen verantwoordelijk is voor wat hem of haar overkomt. En als je maar op de juiste manier denkt gebeurt er ook wat je wil. Niet alleen wordt hier het tragische karakter van het leven ontkent, ook komt de focus al heel snel te liggen op binnenwereldlijk succes (geld, macht, liefde voor jou, dat soort dingen).
    Als je vertelt over wat volgens jou uit de film spreekt, word ik daar wel door aangesproken. Ik voel me evenmin thuis bij een modernistisch rationalistisch scientisme (hoop dure termen bij elkaar, ik bedoel blind geloof in de wetenschap). Al voel ik eerder voor een boedelscheiding tussen wetenschap en spiritualiteit dan voor een vermenging. Ik ben wel nieuwsgierig hoe jij dan weer op het spoor van geloof terecht kwam, wat voor bronnen jou daarin geïnspireerd hebben.

    Je mag mijn commentaar gebruiken hoe je wil (inclusief naam), als ik op zo'n manier bij kan dragen en betrokken kan raken in discussie, dan vind ik dat altijd een mooi doel. En nog eens doorbomen vind ik, ondanks mijn chronische gebrek aan tijd, ook een leuk idee.

    BeantwoordenVerwijderen